Stowarzyszony „agent Tomek”. EnDżiOsy i co z tego wynika

Miało być o czym innym, ale nałożyło się kilka aktualnych tematów i oto mamy poważny problem społecznej działalności organizacji pozarządowych. Jednym z najważniejszych skutków transformacji systemowej jaką zafundowano Polsce w latach ’90 ub.w. był stopniowy upadek wszelkich form pomocy społecznej. T.zn. instytucje istniały nadal (wiadomo urzędnik też musi z czegoś żyć! 😉 ), ale ich działalność została znacznie ograniczona. Nie zrobiono tego stopniowo tylko – tak jak z żabami wrzucanymi, albo do gorącej, albo do zimnej wody – w przemyślny sposób dawkując pomoc zmniejszano dobroczynny udział państwa.

Z powodów przytoczonych wyżej – a także po części ze swojskiej interpretacji słynnego zdania: „Co nie jest zakazane, jest dozwolone” – trudno ustalić od kiedy w Polsce zaczęły działać pozarządowe organizacje pożytku publicznego popularnie zwane później „endżiosami”:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Organizacja_pozarz%C4%85dowa
Dla uproszczenia można przyjąć, że ustawowo uregulowano to dopiero ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2016 r. poz. 1817). Zgodnie z art. 3 ust. 2 w/w ustawy przyjęto, że: „… organizacjami pozarządowymi są, nie będące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, przy czym niektórych przepisów ustawy nie stosuje się do fundacji publicznych i fundacji partii politycznych …”

W tym momencie wydawało się, że ustała żywiołowa działalność prowadzona na dziko i głównie z chęci osobistego zysku. Ale to się tylko wydawało. NGO-sy w epoce „ciepłej wody Tuska” stały się głównym celem i zarazem źródłem przekrętów. Nie warto się nad tym rozwodzić, bo dojenie kasy z budżetu, i w mniejszej części od obywateli zrzucających się na pomoc, oraz pranie nielegalnej kasy, przybrało takie rozmiary, że np. oferowano pomoc dla głodujących Afrykańczyków w postaci długoterminowej żywności, a wysyłano na miejsce … najnowocześniejszą broń automatyczną, nieraz razem z całym czołgiem. 😀 Podobnie działo się na „rynku krajowym”, gdzie doskonałym przykładem (warto przeczytać!) może być właśnie dobiegająca końca afera z byłym „agentem Tomkiem” produkującym się na tle stowarzyszenia swojej żony:
http://www.newsweek.pl/polska/agent-tomek-co-teraz-robi,artykuly,395570,1.html

Czy istnieją jakieś, prawie, że kwantyfikatory, umożliwiające sprecyzowanie tego czym mogą się zajmować NGO-sy, a czym nie powinny? Otóż teoretycznie zadania i różnice pomiędzy stowarzyszeniami a fundacjami zostały dość dokładnie dookreślone w różnych przepisach i rozporządzeniach. Istnieją też „spolszczone” omówienia i interpretacje, jak np.:
http://fakty.ngo.pl/stowarzyszenie-a-fundacja
Jednak prawo, a życie to dwie różne sprawy. Sytuacja NGO-sów pod rządami PiS pogarsza się z roku na rok, przeważa poczucie niepewności co do zasad finansowania:
http://wyborcza.pl/7,75398,21320635,ngo-sy-w-ciaglej-niepewnosci-pod-rzadami-pis-zbieraja-przypadki.html
W tej sytuacji nie ma się co dziwić, że także sporadyczne akcje udzielania pomocy osobom, które już znikąd nie mogą liczyć na pomoc, nasilają się w skali dyskwalifikującej politykę społeczną rządu.

W chwili obecnej o ewentualnych dotacjach decydują zupełnie przypadkowe (?) sytuacje. Podam pewien niezwykle bulwersujący przypadek dotyczący tej samej choroby. Dwie dziewczynki w wieku 3-5 lat, które łączy to, że obie są chore na bardzo rzadki przypadek nierefundowany przez NFZ. To są choroby bardzo trudne, z reguły kończące się śmiercią, ciężkim inwalidztwem, lub – w najlepszym wypadku – zatrzymaniem w rozwoju. Obie dziewczynki potrzebują dotacji w wysokości ok. 600 tys. zł. potrzebnej na przeprowadzenie operacji w USA. Jedna dziewczynka ma szczęście, bo rodzina jest aktywna w pracy i w internecie. Druga dziewczynka tych warunków nie ma. Ta pierwsza, ładna, elokwentna tak jak rodzice, potrafiąca zgrabnie wysławiać się przed kamerami, w krótkim czasie otrzymuje prawie 6 mln. dotacji (z nadwyżki rodzina zakłada dobrze funkcjonującą fundację).

Druga, nieśmiała, pochodząca z innego środowiska, (rodzice nie surfują po internecie, nie pracują, utrzymują się z pracy na roli), uciekająca przed kamerami głównie dlatego, że choroba już poczyniła zmiany także na twarzy, w tym samym przedziale czasowym otrzymuje … niecałe 22 tys. zł. Po roku pierwsza dziewczynka jest po operacji, n.b. przeprowadzonej w USA, która przynosi radykalną poprawę. Drugiej dziewczynce zafundowano operację w jednym z krajów UE, ale z uwagi na brak środków operacja nie przynosi oczekiwanych skutków. Nie znamy i nie poznamy efektów leczenia tej drugiej dziewczynki, bo wiadomo sukces ma wielu ojców, porażka jest sierotą. No cóż, nasuwa się wyśmiewane i sparafrazowane w PRL powiedzenie: „wszystkie dzieci są nasze”.

Nie jestem przeciwnikiem akcji, które inicjują powszechną zbiórkę pieniędzy, sam uczestniczyłem aktywnie w kilku, jako współorganizator byłem beneficjentem, i wspierałem inne, ale zastanawiam się co robią instytucje państwowe powołane przecież przez Ministerstwo Zdrowia w celu ochrony zdrowia i życia obywateli. Nie chodzi przy tym wyłącznie o świadczenia zdrowotne. Czy ktoś w Polsce odpowiada za nieprawidłowości do jakich nawiązałem wyżej? Przecież wydawać by się mogło, że czasy, gdy obowiązywała reguła: „… Róbta co chceta, a jak nie wieta co, to róbta siatkie …” już dawno minęły. Niestety nadal obywatele działają, robią zbiórki, a rząd przygląda się, ściąga podatki i co jakiś czas ogranicza rządowe środki.

Być może ktoś dopatrzy się w powyższym tekście próby zniechęcania do włączania się do akcji darowizn. Nic bardziej mylnego. Chcę tylko zwrócić uwagę na to, że nikt nie ma prawa do wykluczania innych z życia społecznego. Nawet ci, którzy w dobrej wierze otrzymują większe od innych poparcie społeczne. Dlatego warto na stronach internetowych informować o tym, kto i dlaczego ze strony rządowej odmówił wsparcia osób niepełnosprawnych, upośledzonych i wykluczonych w jakimkolwiek stopniu. Warto też sprawdzać wszystkie wystąpienia o pomoc, bo niestety część z nich nie ma żadnego oparcia w rzeczywistości. W ostatnim tygodniu otrzymałem kilkanaście próśb telefonicznych, internetowych, a nawet bezpośrednich. Wybrałem te, których autorów (lub pośredników) znam i mogę im zaufać. Oto one:

https://www.facebook.com/przeciwkospolecznymwykluczeniom/

http://www.fundacja-sloneczko.pl/kontakt.html

http://dzieciom.pl/podopieczni/29257